Verslag van vogelwacht Tytsjerk

De samenwerking met boeren en loonwerkers is daarbij van groot belang, immers zonder boeren
geen boerenlandvogels. Gelukkig zijn de boeren en loonwerkers in ons gebied ( zie foto 1 )
zonder uitzondering begaan met de weidevogels en zetten zij zich in hun bedrijfsvoering in om de
vogels een kans te geven hun eieren uit te broeden en hun jongen groot te krijgen. Voorbeelden
zijn het later maaien van percelen waarin jonge vogels zitten en het vol water zetten van greppels
,door gebruik te maken pompen die werken op zonnepanelen zodat jongen meer voedsel kunnen
krijgen. Ook zijn er een tweetal plasdras gebieden aangelegd, waar vogels foerageren. Uiteraard
worden nesten gespaard door er ruim om heen te werken.
Deze nesten zijn geregistreerd door de vrijwilligers van de vogelwacht en worden vlak voordat er
werkzaamheden plaatsvinden (mesten, ploegen, maaien) met stokjes gemarkeerd. Boeren en
loonwerkers kunnen zowel op hun telefoon als in werkelijkheid dus goed zien waar nesten zijn.
Dit systeem werkt prima en het aantal nesten dat door landwerkzaamheden verloren gaat is
uiterst gering

 

Het is voor boeren en landwerkers geen vanzelfsprekendheid om weidevogelvriendelijk te
boeren. De boer en ook de loonwerker kunnen niet van de lucht leven en hun bedrijfsvoering
moet natuurlijk wel renderen. Als een aantal ha grasland niet en pas 3 weken later wordt
gemaaid dan verliest de boer een hele snee en bovendien daalt het eiwit gehalte naarmate het
gras langer staat en heeft het direct gevolgen voor de melkopbrengst. We hopen dan ook dat in
het aanstaande landbouwbeleid er meer armslag gaat komen voor boeren om nog
weidevogelvriendelijker te kunnen gaan werken. Dit dilemma wordt in de documentaire Vogels
kun je niet melken getoond. Zeker de moeite waard om te zien.
Daarnaast zou het ook goed zijn dat er een fair price systeem komt, waarin boeren in de kostprijs
van een liter melk worden betaald voor weidevogelbeheer. Hierin zijn al op kleine schaal
initiatieven ontplooid (denk aan weidevogelvriendelijke melkproducten). Het is uiteindelijk ook
aan de consument (ons) om te zorgen dat weidevogelvriendelijk boeren rendeert. 

 

Hoewel er landelijk een dalende trend is blijkt bij ons de afgelopen 10 jaar dat de populatie van
de 4 hoofdsoorten stabiliseert. In 2015 was het aantal nesten broedparen; kievit 156 , grutto 26
scholekster 49 en tureluur 23. Dat geeft wel aan dat de inspanningen en goede samenwerking
tussen boeren , loonwerkers vrijwilligers van de vogelwacht en vrijwilligers van de wild beheer
eenheid zin heeft. Als we verder teruggaan in de tijd dan zijn er wel grote verschillen en kunnen
we spreken van meer dan een halvering en voor de grutto zelfs meer dan dat.
Onder de kop neststatus blijkt dat veel nesten in 2024 verloren zijn gegaan. De oorzaak hiervan is
voor een heel groot gedeelte predatie m.n. door marterachtigen en kraaien. Enkele nesten zijn
verlaten en slechts een paar nesten zijn door werkzaamheden helaas verloren gegaan.
Broedsucces
In het seizoen worden 3 alarmtellingen gedaan door vrijwilligers van de vogelwacht vanaf eind
mei tot half juni. Dit is om het broedsucces te bepalen en uiteraard om te bepalen waar de
vogels op dat moment met hun jongen zitten. Zodat boeren er met hun werkzaamheden rekening
mee kunnen houden. Alarmerende oudervogels geven aan dat ze een of meer jongen hebben.
Voor de grutto is de 2e alarmtelling hierin richtinggevend voor het broedsucces. Het moge
duidelijk zijn dat 4 van de 20 broedende ouderparen (zie Tabel 1 ) die begin juni nog
alarmeerden veel te weinig is om de soort in stand te houden. Hiervoor zijn er 12 paar nodig.
Ook de kuikenpredatie is dit jaar hoog geweest. M.n. de bruine kiekendieven hebben veel op
weidevogelkuikens gejaagd. Door de natte winter en voorjaar waren er nauwelijks muizen in het
veld. De predatoren zijn daardoor ook overgeschakeld op weidevogelkuikens. Ook
eendenkuikens en jonge meerkoeten stonden op het menu. Zowel bij de Swarte Reed als bij
Alddiel en Aldemiede hebben kiekendieven hun jachtgebied. We zien in ons wachtgebied dat
deze soort in de laatste paar jaren is verdrievoudigd en daarmee ontstaat er extra druk op de
toch al kwetsbare weidevogelpopulatie.
Ondanks de redelijke hoeveelheid aan broedvogels zijn er m.u.v. de tureluur te weinig in
geslaagd hun jongen groot te krijgen. We hopen dat in 2025 het beter zal gaan.
Tenslotte het aantal nesten van de tureluur is in verhouding tot het aantal broedparen laag met
10 om 21. Dit komt omdat nesten moeilijk te vinden zijn en we willen niet te lang om nesten
zoeken waardoor onnodig verstoring kan optreden. Veelal broeden tureluurs in percelen die laat
worden gemaaid en zitten ze met hun jongen in de slootkanten. Dit alles biedt dus een grotere
overlevingskans. Vergelijk de kievit waar nesten veel makkelijker van te vinden zijn, voor mens
maar ook voor dier…..
Campagne poes in de mand .
Ook vragen we aandacht voor de huiskatten via de campagne “’kuiken in het land, poes in de
mand” .

 

Afsluiting seizoen
Het broedseizoen is deze zomer feestelijk afgesloten met een gezellige en prima verzorgde BBQ
op een prachtige locatie bij de familie Krol-Mulder in Lytse Geast. Hierbij waren boeren,
loonwerkers en vrijwilligers (WBE en vogelwacht) aanwezig.
Meer weten
Wil je lid worden en / of heb interesse in vrijwilligerswerk zoals veldwerk of
broedzorg/nestkastjes…en/of ambieer je een functie in het bestuur dan kun je mailen met de
secretaris van de vogelwacht Henk Koopmans h.koopmans842@upcmail.nl telnr. 06
49906878.
Voor de nazorg specifiek (veldwerk) Rob Feenstra feenstrarobert@gmail.com telnr. 06 22246836